Ελληνικό Πανόραμα Μετέωρα

Κείμενο: Χρήστος Λάμπρης - (Trekking Hellas).
Φωτογραφίες: Χρήστος Λάμπρης - Φώτης Φωτιάδης
Φωτογραφίες Ορειβατείν: Μαρία Boogert
map photo




Ανάβαση στην Μεγάλη Αγιά


Το "Αδράχτι" είν' ένας βράχος με ιδιόμορφο σχήμα, η βάση του είναι πιο λεπτή από τον υπόλοιπο κορμό. Αν κι είναι 40 μέτρα ψηλός, μοιάζει νάνος σε σχέση με τους πελώριους βράχους που τον κυκλώνουν. Ξεκίνησα το μονοπάτι απ' το νεκροταφείο του Καστρακίου, διέσχισα ένα πυκνό δάσος κι έφτασα εύκολα μέχρι την βάση του. Ρίχνω μια ματιά προς τα πάνω και γεμίζω δέος. Μπροστά μου ορθώνεται ένας τοίχος κάθετος, φοβερός, που κοντά στην κορυφή του αποκτά αρνητική κλίση. Άλλος ένας τοίχος στ αριστερά φαινομενικά απροσπέλαστος, ένα λούκι στη μέση του, που δείχνει δύσκολο ή αδύνατο. Αρχίζω ν ανεβαίνω τις επικλινείς πλάκες στη ρίζα του βράχου. Μια λεπτή γραμμή, που ανεβαίνει στριφογυρίζοντας, αρχίζει να διακρίνεται. Αυτή η γραμμή είναι το μονοπάτι, αυτός είναι ο οδηγός μου. Κάθε τόσο ρίχνω κλεφτές ματιές προς τα πάνω. Οι δυσκολίες αυξάνονται, χρειάζεται να χρησιμοποιήσω και τα χέρια μου. Μα που πάω; αναρωτιέμαι για άλλη μια φορά. Συνεχίζω να σκαρφαλώνω. Ξαφνικά τα χέρια μου πιάνονται από κάποιες παράξενες εσοχές. Δεν κάνω λάθος, είναι μια σειρά από μικρά σκαλοπάτια σκαμμένα στο βράχο από χέρι ανθρώπου.

Δεν αργώ να βγω σε μια ζώνη βλάστησης, την οποία διασχίζω και φτάνω σε μία σπηλιά. Μια νέα έκπληξη με περιμένει εδώ καθώς παρατηρώ στα τοιχώματα μερικές παλαιές βραχογραφίες και κάποια ελάχιστα εναπομείναντα ερείπια. Ήταν τα ερείπια της μονής των Αγίων Αποστόλων, όπως έμαθα αργότερα.


Τα άγνωστα Μετέωρα


Η εξερεύνηση αυτού του χώρου έχει πολλά να αποκαλύψει στον τολμηρό εξερευνητή. Αυτόν που θα επιδιώξει να περάσει στην "άλλη πλευρά", την κρυμμένη. Παλαιά μονοπάτια μοναχών αλλά και βοσκών, ξεχασμένα σχεδόν, φτάνουν στην κάθε γωνιά του, σε σπηλιές, σκήτες και εγκαταλελειμμένες Μονές. Και οι επισκέπτες που θα θελήσουν να συνεχίσουν και πέρα απ τα μονοπάτια, θα βρεθούν μπροστά στα κάθετα βήματα των αναρριχητικών διαδρομών, στις φοβερές ορθοπλαγιές των πανύψηλων βράχων.

Επιλέγουμε ένα μονοπάτι που ξεκινάει από το Αδράχτι και κινείται βόρεια ανάμεσα στο Μόδι και την Σουρλωτή. Ένα αναποφάσιστο στην αρχή μονοπάτι, πασχίζει να βρει διέξοδο προς τα πάνω. Όσο προχωρούμε μέσα στην βαθιά χαράδρα που χωρίζει τους δύο βράχους, τόσο πιο πολύ νοιώθουμε τον κλοιό της φύσης γύρω μας. Το μονοπάτι γίνεται ανηφορικό, οδηγεί ψηλά σ ένα διάσελο, ανυπομονώ πότε θα φτάσω, παρασέρνω και τους άλλους σ ένα άτυπο κυνηγητό.

Φτάνουμε στο διάσελο. Στενό, τρία, τέσσερα μέτρα μόνο. Δεξιά κι αριστερά στα τοιχώματα της χαράδρας, τα σημάδια των σύγχρονων εξερευνητών, αναρριχητικά καρφιά να φεύγουν προς τον ουρανό. Το θέαμα απ την άλλη πλευρά είναι για μας μια αποκάλυψη, πρώτη φορά βρισκόμαστε μπροστά στην καρδιά αυτού του συγκροτήματος. Πάνω απ τα κεφάλια μας μόνο μια στενή λωρίδα ουρανού. Και μπροστά μας το απότομο κατηφορικό μονοπάτι. Το ακολουθούμε προσεχτικά, γεμάτοι δέος από την συνθλιπτική παρουσία των τεράστιων βράχων από πάνω μας. Δεξιά αρνητική ορθοπλαγιά. Ένα τμήμα το μονοπατιού χρειάζεται καταρρίχηση. Μένει ακόμη πέρασμα και... από κει σύντομα βγαίνουμε στην ανοιχτή κοιλάδα κάτω απ την Μονή Ρουσάνου. Ήρεμοι πια και απορροφημένοι στις σκέψεις μας παίρνουμε το χαλαρό μονοπάτι που περνάει κάτω από το Άγιο Πνεύμα. Μία ακόμη σιωπηλή ματιά στα μαντήλια που κρέμονται επάνω ψηλά στη σπηλιά με τα ερείπια το μοναστηριού του Αγ. Γεωργίου.


Η ιστορία της αναρρίχησης


Ο Όσιος Αθανάσιος στην πρώτη προσπάθειά του να ανέβει στον Πλατύ Λίθο, προσέλαβε έναν ντόπιο αναρριχητή για να τον βοηθήσει να σκαρφαλώσει τον βράχο. Αυτό σημαίνει ότι και νωρίτερα θα πρέπει να υπήρχαν κάποιοι δεινοί αναρριχητές (κυνηγοί ή βοσκοί) στην περιοχή και τη διπλανή πόλη των Σταγών. Αυτοί γνώριζαν πολλές διαδρομές και χρήσιμα περάσματα, που με την εμπειρία τους οδηγούσαν σε κορυφές βράχων και βοήθησαν τους πρώτους ασκητές. Από τα τελευταία σκαλοπάτια μιας ξύλινης σκάλας έσκαβαν στον μαλακό βράχο τρύπες, όπου στερέωναν οριζόντια δοκάρια. Τα δοκάρια αυτά χρησιμοποιούσαν στη συνέχεια για να ανέβουν ψηλότερα ενώ ορισμένα από αυτά χρησίμευαν και για ασφάλειες. Με τον τρόπο αυτόν έφτασαν σε ψηλές κορυφές βράχων, όπως η Υψηλοτέρα ή o Άλυσος ή σε σπηλιές ψηλά στον κάθετο βράχο, όπου και έφτιαχναν τις σκήτες τους, υπολείμματα των οποίων σώζονται μέχρι σήμερα.

Ωστόσο αυτός δεν ήταν ο μόνος τρόπος που χρησιμοποιούσαν οι αναρριχητές της εποχής. Ο πρώτος άνθρωπος που έφτασε κοντά στην κορυφή του Άλυσου κατά την διάρκεια του 14ου αιώνα, πρέπει να σκαρφάλωσε μερικά πολύ δύσκολα περάσματα πέμπτου βαθμού δυσκολίας έχοντας στη διάθεσή του τα απλά μέσα της εποχής. Πουθενά αλλού στον κόσμο δεν υπάρχουν παρόμοια δείγματα τόσο δύσκολης αναρρίχησης τόσο νωρίς. Πολύ πιο πριν δηλαδή από την θεωρούμενη ως τώρα "πρώτη σωστή αναρριχητική διαδρομή" αυτή που έγινε στο Μοντ Αϊγκίγ στο Ντωφινέ με τη βοήθεια σκάλας και σχοινιών το 1842, από τον Αντουάν ντε Βιλ και τους 8 συνοδούς του.

Στην πρώτη σύγχρονη αναρρίχηση στον Πύργο του Διαβόλου βρέθηκαν επίσης τρία ξύλα σφηνωμένα σε μία σχισμή 45 μέτρα πάνω από το έδαφος, και πριν από ένα δύσκολο πέρασμα πέμπτου βαθμού δυσκολίας. Ήταν μάλλον το τέλος μιας εξαιρετικής για την εποχή προσπάθειας ελεύθερης αναρρίχησης. Το 1348 ο Τσάρος των Σέρβων Στέφαν Ντούσαν με αφορμή τις νίκες του στην Ήπειρο και την Θεσσαλία διέταξε να στηθεί ένας μεταλλικός σταυρός στην κορυφή του Αγίου Πνεύματος. Τον Σταυρό αυτόν, ο οποίος φυλάσσεται σήμερα στην Μονή Βαρλαάμ, τον κατέβασε ένα ελικόπτερο το 1975. Στα πιο πρόσφατα χρόνια οι παλαιοί κάτοικοι του Καστρακίου ανέφεραν την αναρρίχηση της Σουρλωτής. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα οι κάτοικοι ανέβαζαν στην κορυφή της πρόβατα αφού πρώτα σκαρφάλωναν έναν απότομο βράχο 30 μέτρων τετάρτου βαθμού δυσκολίας. Στη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, οι Γερμανοί ανάρτησαν τη σημαία τους στην κορυφή της Μεγάλης Αγιάς. Μία νύχτα όμως δύο νέοι ανέβηκαν από περάσματα που απ ότι φαίνεται γνώριζαν πολύ καλά και την κατέβασαν.

Στη δεκαετία του 60 είχαμε το πρώτο ενδιαφέρον από Έλληνες αναρριχητές να σκαρφαλώσουν στα Μετέωρα όμως η έλλειψη κατάλληλων ασφαλειών δεν τους το επέτρεψε. Και φτάνουμε στα 1970. Δυο Γερμανοί ορειβάτες, ο Μπόντο Τσέφελ και o Ούβε Βάϊνραϊχ φτάνουν στην περιοχή και αρχίζουν τις πρώτες εξερευνητικές αναβάσεις κορυφών βράχων κάνοντας πέντε συνολικά αναρριχήσεις. Πέντε χρόνια αργότερα είναι η σειρά του Λόταρ Στούτε (Heinz Lothar Stutte) και του Ντίτριχ Χάσσε (Dietrich Hasse). Συνεχίζουν ανοίγοντας συστηματικά νέες αναρριχητικές διαδρομές και οργανώνοντας το πεδίο.

Από δημοσιεύσεις σε ξένα περιοδικά, τα Μετέωρα αρχίζουν να γίνονται παγκόσμια γνωστά ως ένας αναρριχητικός παράδεισος. Έλληνες και ξένοι αναρριχητές από όλα τα μέρη του κόσμου αρχίζουν να συρρέουν για να γνωρίσουν αυτή την ιδιαίτερη εμπειρία. Οι διαδρομές πολλαπλασιάζονται καλύπτοντας κάθε επίπεδο και είδος δυσκολίας. Οι ονομασίες των διαδρομών μερικές φορές πρακτικές όπως "βόρειο λούκι, "δυτική κόψη" κλπ και άλλες φορές ποιητικές "γραμμή της πίπτουσας σταγόνας", "πιλιέ των ονείρων" κλπ. Από την πρώτη δε στιγμή θεσπίστηκαν κανόνες που προσδίδουν μία πρόσθετη ιδιαιτερότητα στην ήδη ιδιόμορφη αναρρίχηση στα Μετέωρα. Ευτυχώς οι κανόνες αυτοί, οι οποίοι διέπουν τις σχέσεις των αναρριχητών τόσο με τα μοναστήρια και τους μοναχούς όσο και με το πεδίο, ακολουθούνται μέχρι τώρα σχεδόν συστηματικά.


Ανάβαση στο Αγιο Πνεύμα


Ένας στενός πλακόστρωτος δρόμος ανατολικά της πλατείας οδηγεί στην αρχή του μονοπατιού. Το μάτι μας σταματάει ψηλά στο βράχο. Είναι εκεί μια σπηλιά με τα ερείπια μιας ακόμη σκήτης. Άνετο το μονοπάτι περνάει μέσα απ τους ογκόλιθους μιας μεγάλης κατολίσθησης. Γρήγορα φτάνουμε στη βάση του "Δίεδρου της Σχιζοφρένιας". Είναι μια αναρριχητική διαδρομή θρυλική, ένα εντυπωσιακό γεωμετρικό δίεδρο, που έγινε σημείο αναφοράς των Ελλήνων αναρριχητών στη δεκαετία του `80

Το μονοπάτι άλλοτε εκτεθειμένο κι άλλοτε μέσα σε βαθιά χαράδρα με πυκνή βλάστηση. Γρήγορα φτάνουμε ψηλά. Μπαίνουμε σ ένα φυσικό τούνελ. Μας οδηγεί σ ένα μικρό ξέφωτο, ανάμεσα σε δέντρα, βράχια και την νότια πλευρά τον κυρίως βράχου. Γύρω μας υπολείμματα παλιού μοναστηριού. Σημαντικότερο απ όλα το μικρό όμορφο εκκλησάκι, σκαμμένο μέσα στον συμπαγή βράχο. Και δίπλα λαξευμένες οι δεξαμενές νερού, όπου οι ασκητές αποθήκευαν τα νερά των βροχών. Αρχίζουμε να παίζουμε με τα πρώτα αναρριχητικά βήματα της ποιητικής διαδρομής "Ο δρόμος των νερών". Απ αυτή την όμορφη διαδρομή γίνεται κι η επιστροφή όλων των αναρριχήσεων στο Άγιο Πνεύμα.

Από κάτω μας το Καστράκι, απέχουμε μόλις 30 λεπτά από την πλατεία τον. Στ ανατολικά ορθώνεται το μεγάλο κεντρικό συγκρότημα βράχων "Κουμαριά, Καυκασία, Σουρλωτή, Μόδι, Πυξάρι"..... Βράχοι εντυπωσιακοί, στόχοι μόνον ανήσυχων χαρακτήρων. Ακόμα και σήμερα λίγοι είναι οι αναρριχητές που πάνε εκεί πάνω να σκαρφαλώσουν μια διαδρομή.


Ανάβαση στον Κόζιακα


Δεν είναι όμως μόνο τα Μετέωρα στην περιοχή. Είναι και o Κόζιακας (Κερκέτιο όρος) στα Νότια της Καλαμπάκας. Ξεκινάμε την πορεία μας από την πλατεία του χωριού Διάβα, στις παρυφές της βόρειας απόληξης του βουνού, λίγο έξω από την Καλαμπάκα. Με κατεύθυνση Ν.Α. το μονοπάτι σκαρφαλώνει προς τον παραθεριστικό οικισμό της Κορομηλιάς. Όσο ανεβαίνουμε τόσο ξεδιπλώνεται από κάτω μας η κοιλάδα του Πηνειού με τα επιβλητικά Μετέωρα γεμάτα ένταση στο βάθος. Αφήνουμε αριστερά μας μια ζώνη εντυπωσιακών κάθετων ασβεστόλιθων και φτάνουμε στο χωριό σε υψόμετρο 1150 μ. Σύντομα μπαίνουμε σ ένα εκπληκτικό μικτό δάσος από έλατα και φυλλοβόλα που δημιουργούν ένα απίθανο χρωματικό παζλ. Παίρνουμε κατεύθυνση για την πρώτη κορυφή ανάμεσα σ ένα πλήθος καρστικών ασβεστολιθικών σχηματισμών. Κοφτερά βράχια υψώνονται και απειλούν τους απρόσεχτους ή αφηρημένους. Καθώς ζεσταίνει ο ήλιος, μια καταχνιά ανεβαίνει και πυκνώνει δημιουργώντας κάτω από τα πόδια μας μια νεφοθάλασσα. Κάπου εδώ κοντά περνάει και το μονοπάτι του Κόζιακα, που διασχίζει όλο το βουνό, εμείς όμως τραβάμε για την κορυφή κι απολαμβάνουμε τη θέα και της άλλης πλευράς. Δυόμισι περίπου ώρες κρατάει η πορεία από την Διάβα στην Κορομηλιά, αν θέλει όμως κάποιος, μπορεί να φτάσει με το αυτοκίνητο στον οικισμό και μετά να συνεχίσει για το ελατοδάσος.


Σκαρφαλώνοντας στα Μετέωρα


Η αναρρίχηση στα Μετέωρα, αν και φαντάζει απλησίαστο όνειρο για τον αμύητο στα μυστικά της, ωστόσο για τον υπομονετικό εξερευνητή μπορεί να αποτελέσει μια συναρπαστική δραστηριότητα. Καθώς μάλιστα πρόκειται για ένα από τα καλύτερα οργανωμένα αναρριχητικά πεδία όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και της Ευρώπης με περισσότερες από 600 αναρριχητικές διαδρομές όλων των επιπέδων δυσκολίας. Τα μόνα εφόδια που απαιτούνται για να δοκιμάσει κάποιος αυτή την εμπειρία, είναι μια κάποια φυσική κατάσταση και ψυχολογική άνεση με το ύψος.

    Οι διαδρομές που σας προτείνουμε είναι:

  • Βράχος Ντούπιανης, πίσω τοίχος. Μια σειρά προσιτές διαδρομές, 4ου βαθμού δυσκολίας, ιδανικές να αρχίσει κάποιος αναρρίχηση στα Μετέωρα.
  • Βράχος Αμπάρια, διαδρομή "Νοτιοδυτική Κόψη . Μια διαδρομή μεσαίας δυσκολίας (5ου βαθμού, 120μ.) με μόνο δύο δύσκολα περάσματα, η οποία προσφέρεται για μια καλή αναρριχητική συνέχεια.
  • Βράχος Άγιο Πνεύμα, διαδρομή "Πιλιέ των Ονείρων". Μια από τις ομορφότερες διαδρομές των Μετεώρων μεσαίας δυσκολίας αλλά με μεγάλο ανάπτυγμα (5ου βαθμού, 250μ.).
  • Βράχος Υψηλοτέρα, διαδρομή "Ουράνια Σκάλα" και Βράχος Σουρλωτή, διαδρομή "Γραμμή της Πίπτουσας Σταγόνας". Δύσκολες διαδρομές απαιτήσεων (6ου βαθμού δυσκολίας) υψηλής αισθητικής. Μόνο για έμπειρους και προχωρημένους αναρριχητές.
  • Βράχος Αδράχτι, διαδρομή "Μεταξωτή Κλωστή" και βράχος Άγιο Πνεύμα, διαδρομή "Δίεδρο της Σχιζοφρένειας". Εξαιρετικά δύσκολες διαδρομές αποτελούν δύο από τα αναρριχητικά must του αναρριχητικού πεδίου των Μετεώρων.

Στη γύρω περιοχή

Με ορμητήριο τα Μετέωρα μπορεί κανείς να κάνει και άλλες όμορφες περιηγήσεις με το αυτοκίνητο και με τα πόδια. Μια πρώτη πρόταση είναι η κυκλική διαδρομή μέσω γέφυρας Μουργκάνη-Γάβρου-Βλαχάβας. Μέχρι τον Γάβρο φτάνει κανείς εύκολα από ασφάλτινη διαδρομή ακολουθώντας τον δρόμο προς τα Γρεβενά και στο 22ο χιλιόμετρο στρίβοντας ανατολικά. Ο Γάβρος είναι ένα χωριό που βρίσκεται χτισμένο σε μια πολύ όμορφη θέση ανάμεσα από βράχια σαν τα Μετέωρα στα οποία επίσης υπάρχουν αναρριχητικές διαδρομές, αλλά και με εύκολες ομαλές κορυφές τριγύρω, ιδανικές για πεζοπορίες. Στην συνέχεια, ένας χωματόδρομος μέσα από δάση βαλανιδιών οδηγεί στο χωριό Βλαχάβα πάνω στους λόφους των Αντιχασίων και πίσω πάλι στα Μετέωρα.

Μια ενδιαφέρουσα επίσης επίσκεψη θα αποτελέσει κάποια στιγμή, όταν ανοίξει για το κοινό, και το προϊστορικό σπήλαιο του κοντινού χωριού Θεόπετρα. Στο σπήλαιο όπου οι ανασκαφές ακόμη συνεχίζονται, έχουν βρεθεί κεραμικά, οστά και το σπουδαιότερο 2 ανθρώπινοι σκελετοί ο ένας 8.500 ετών και ο άλλος 15.000 ετών.

Η παρουσίαση αυτή αποτελεί μέρος του άρθρου 36 σελιδων "ΤΑ ΑΓΝΩΣΤΑ ΜΕΤΕΩΡΑ" του περιοδικού Ελληνικό Πανόραμα τεύχος 7ο, Δεκέμβριος 1998


© Copyright Oreivatein 1997-2017 - All rights reserved