| Από την πολύ δραστήρια Οικολογική Κίνηση Κοζάνης λάβαμε την παρακάτω ανακοίνωση. Προφητικό αποδείχθηκε τελικά το πανώ "Αλιάκμων SOS" που τοποθέτησε το 1998 η Οικολογική Κίνηση στην γέφυρα της λίμνης Πολυφύτου από την οποία είχαν "κρεμάστεί" και τρία μέλη της Κίνησης προκειμένου να διαμαρτυρηθούν εντονότερα για την απαράδεκτη κατάσταση του ποταμού. Το σχετικό υπόμνημα που κοινοποίησε τότε η Οικολογική Κίνηση σε Περιφέρεια, Νομαρχία και Αυτοδιοίκηση παραμένει ακόμα αναπάντητο. Όπως επίσης παραμένουν αναπάντητα και αδιάψευστα τα στοιχεία που έδωσε η Οικολογική Κίνηση για ληστρική εκμετάλλευση και τη ρύπανση του Αλιάκμονα. Σήμερα η βιομηχανία, η γεωργία η Πολιτεία, η Νομαρχιακή και Τοπική αυτοδιοίκηση, αυτουργοί και συνυπεύθυνοι για την αφαίμαξη του ποταμού, διαγκωνίζονται για τις λίγες τελευταίες σταγόνες και διερωτώνται υποκριτικά για το "τις πταίει". Τώρα λοιπόν που οι τοπικοί μας άρχοντες, τα υπουργεία και οι ΤΟΕΒ τρέχουν και δεν φτάνουν για να σώσουν τις καλλιέργειες που ποτίζονται από τα - υπερβολικά και αλλεπάλληλα - αρδευτικά του Αλιάκμονα τα αιτήματα και οι επισημάνσεις της Οικολογικής Κίνησης γίνονται επίκαιρα όσο ποτέ. Ας ελπίσουμε ότι έστω και την τελευταία στιγμή θα ληφθούν υπόψη. Προτάσεις της Οικολογικής Κίνησης από το 1998, οι οποίες παραμένουν στα συρτάρια των αρμοδίων. Δημοσιεύονται σήμερα με αφορμή τη σημερινή τραγική κατάσταση Ο Αλιάκμονας ο μεγαλύτερος ποταμός της χώρας εκπέμπει S.O.S. Η απρογραμμάτιστη και συχνά αλόγιστη χρήση των νερών του για βιομηχανικές, γεωργικές και αστικές ανάγκες και η ανεξέλεγκτη ρύπανση του με κάθε είδους επικίνδυνες ουσίες συνθέτουν μια δυσοίωνη πραγματικότητα, που πρέπει να αλλάξει πριν είναι αργά. Οι καθησυχαστικές διαβεβαιώσεις των αρμοδίων ότι ο ποταμός δεν αντιμετωπίζει άμεση απειλή δεν ανατρέπει τους κινδύνους που ελλοχεύουν στο κοντινό μέλλον. Μια σύντομη περιγραφή της σημερινής κατάστασης επιβεβαιώνει του λόγου του αληθές. Αφαίμαξη δίχως όρια Ο Αλιάκμονας πηγάζει από το Ν. Καστοριάς, διασχίζει τους νομούς Γρεβενών, Κοζάνης, Ημαθίας και Πιερίας και χύνεται στο Θερμαϊκό κόλπο. Με ένα συνολικό μήκος 310 χιλ. και μια πληθώρα χειμάρρων και παραποτάμων (Βενέτικος, Γρεβενίτης, Εδεσσαίος) αποτελούσε και αποτελεί πηγή ζωής, προσφέροντας τα νερά του
Αν συνεχιστεί αυτό το καθεστώς κακοδιαχείρισης, αυθαιρεσίας, παρανομίας και ληστρικής εκμετάλλευσης του ποταμού, όπου ο οποιοσδήποτε χρήστης παίρνει όσο νερό θέλει με ένα απλό χαρτί του Υπουργείου Βιομηχανίας τότε πολύ πιθανόν να φθάσουμε στο τραγελαφικό σημείο να έχουμε κατασκευάσει δεκάδες έργα εκμετάλλευσης του Αλιάκμονα, αλλά χωρίς το απαραίτητο νερό για τη λειτουργία τους! Τα 4.000.000 κυβ. μέτρα νερού που μεταφέρει κάθε μέρα ο ποταμός, με δεδομένα την αλλαγή του κλίματος, τις επερχόμενες ξηρασίες, τη διάβρωση των εδαφών και την πτώση των υδροφόρων οριζόντων, δεν θεωρούνται ούτε σίγουρα, ούτε αρκετά να καλύψουν την ανθρώπινη πλεονεξία. ΟΧΙ στην άναρχη εκμετάλλευση. ΝΑΙ στην ορθολογική διαχείριση. Ρύπανση και υποβάθμιση των νερών Είναι γνωστό ότι η εξόρυξη του καρκινογόνου αμιάντου, παρότι διεθνώς εγκαταλείπεται, στο Ζιδάνι συνεχίζεται επιβαρύνοντας τον Αλιάκμονα με επικίνδυνες ίνες αμιάντου, η συγκέντρωση των οποίων φθάνει σε μερικά σημεία τα 3 δισεκατομμύρια ίνες ανά λίτρο, (Αύγουστος 1985, Εργαστήριο του Καναδά).Η αντίδραση των γύρω χωριών και της Πολιτείας παραμένει υποτονική λόγω της '' αντιπαροχής'' 300 επικίνδυνων θέσεων εργασίας.Σ.Σ το εργοστάσιο αμιάντου (2000) έχει πλέον κλείσει. Τριάντα τρεις πόλεις και χωριά χρησιμοποιούν τον Αλιάκμονα ως αποδέκτη των λυμάτων τους συνήθως, ανεπεξέργαστων,( βλ. πίνακα) και τον επιβαρύνουν άμεσα ή διαμέσου των παραποτάμων και των χειμάρρων του. Οι βασικοί ρυπαντές εντοπίζονται στην περιοχή Κοζάνης αλλά κυρίως στην Ημαθία και στην Πέλλα, οι οποίες μέσω της τάφρου 66, (λύματα εγκαταστάσεων επεξεργασίας οπωροκηπευτικών), υποβαθμίζουν ακόμη περισσότερο την ποιότητα των νερών. Τελευταίο χαρακτηριστικό κρούσμα τα νεκρά ψάρια που εκβράστηκαν το καλοκαίρι στην τάφρο, λόγω υπερβολικής επιβάρυνσης με απόβλητα κονσερβοποιείων, συσκευαστηρίων, κλπ. Η υπερβολική χρήση τους ειδικά στις περιόδους μετά από βροχοπτώσεις επιβαρύνει το ποτάμι, με νιτρικά, νιτρώδη φωσφορικά και αμμωνιακά η καταστροφική επίδραση των οποίων ενισχύεται και από τα αστικά λύματα. Ειδικότερα οι συγκεντρώσεις των ζιζανιοκτόνων (Atrazine, Alachlor, MCPA) είναι πάνω από τα όρια την περίοδο Αυγούστου - Οκτωβρίου. Η λίμνη Πολυφύτου έχει τάσεις ευτροφισμού, (μελέτη Κτηνιατρικού Ινστιτούτου Θεσ/νίκης), γεγονός που υποδηλώνεται και από την αυξημένη επιφανειακή ''πρασινάδα'' το καλοκαίρι. Η ανεξέλεγκτη διάθεση τους κυρίως από χωριά, έχει ανάλογες επιπτώσεις και στον ποταμό (τελικός αποδέκτης των σκουπιδιών) άμεσες ή έμμεσες (στραγγίσματα), επιπτώσεις που μέχρι στιγμής δεν έχουν εκτιμηθεί. Το ευτύχημα είναι ότι οι ενδιάμεσες τεχνητές λίμνες και το μεγάλο μήκος του ποταμού ενισχύουν την ικανότητα αυτοκαθαρισμού του Αλιάκμονα και αποκαθιστούν την ποιότητα των νερών του στα περισσότερα τμήματά του. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι μπορούμε να εφησυχάζουμε ή να παίζουμε με τα φυσικά όρια αντοχής και αντίδρασης του ποταμού. Ο έλεγχος, η πρόληψη και η ολοκληρωμένη διαχείριση είναι στόχοι που δε σηκώνουν ούτε μια μέρα αναβολή. Το αντίδοτο της ρύπανσης δεν είναι η αντιρύπανση.ΕΙΝΑΙ η πρόληψη, ο έλεγχος και η ενημέρωση Εξόντωση του βιολογικού πλούτου Είναι γνωστό ότι οι φραγματο-λίμνες αποτελούν σοβαρό ανασταλτικό παράγοντα για την επιβίωση και ανάπτυξη των ιχθυοπληθυσμών στα κατάντη. Το πρόβλημα επιτείνεται με την υπεραλίευση με παράνομα μέσα (κρυσταλλιζέ δίχτυα κλπ) και σε περιόδους απαγορευμένες ( ιχθυογεννητικές). Οι έλεγχοι που ασκεί το Υπουργείο Γεωργίας είναι περιορισμένοι, ενώ η αστυνόμευση μηδενική, λόγω έλλειψης μέσων και προσωπικού. Τον δανειστήκαμε από τα παιδιά μας Η τεράστια ποικιλία φυτών, ζώων, πτηνών, ενδημικών και αποδημητικών, και οικοσυστημάτων (βιότοποι, υδροχαρή φυτά, παραποτάμια δάση, Δέλτα) που παρατηρείται κατά μήκος του ποταμού από την Καστοριά ως το Θερμαϊκό συρρικνώνεται συνεχώς λόγω των ανθρωπογενών παρεμβάσεων. Τοπία σπάνιας αισθητικής και οικολογικής αξίας, όπως το απειλούμενο από το νέο ταμιευτήρα της ΔΕΗ Φαράγγι της Ζάμπορδας, (μέχρι και λύγκας έχει βρεθεί), βεβηλώνονται ή καταστρέφονται τελείως στο βωμό της άναρχης ανάπτυξης. Καμιά ολοκληρωμένη έρευνα και πολιτική διαχείρισης δεν υπάρχει για την προστασία του βιολογικού πλούτου και της βιοποικιλότητας, η οποία αποτελεί παγκόσμια προτεραιότητα για όλα τα σύγχρονα κράτη. Κρατική αδιαφορία και κοινωνική ολιγωρία Η πολιτεία ανέχτηκε και νομιμοποίησε μέχρι τώρα τη ληστρική εκμετάλλευση του Αλιάκμονα. Οποιοσδήποτε μεγάλος χρήστης, βιομηχανικός ή μη, μπορεί να πάρει όσο νερό θέλει με μια κοινή αίτηση. Οι διαδικασίες άδειο-δότησης είναι υποτυπώδεις. Οι ποσότητες που αντλούνται δεν καταγράφονται, ούτε ελέγχονται συστηματικά. Ο έλεγχος επίσης απουσιάζει και για την ποιότητα των νερών. Είναι χαρακτηριστικό ότι πριν λίγα χρόνια η απόρριψη μιας μεγάλης ποσότητας βενζολίου στο ποτάμι (μέσω Γρεβενίτη) από κάποιον εγκληματία πρατηριούχο έγινε αντιληπτή μόνον όταν εμφανίστηκαν νεκρά ψάρια! Οι μετρήσεις των φυσικοχημικών και σπανίως των βιολογικών παραμέτρων είναι αποσπασματικές, αραιές και εξυπηρετούν κυρίως ερευνητικούς σκοπούς των πανεπιστημίων. Ο Αλιάκμονας περιμένει την βοήθειά μας και απαιτεί ;aμεση ενεργοποίηση της πολιτείας και συνεχή συμπαράσταση των πολιτών. Η ανάγκη για συνεχή καταγραφή και παρακολούθηση της κατάστασης των νερών (monitoring) με μόνιμους, εξοπλισμένους σταθμούς παραμένει όραμα από το 1993, οπότε και ζητήθηκε από τοπικούς φορείς και ιδρύματα. Η αναγκαιότητα αυτή εξάλλου προκύπτει και από την οδηγία 94C 226/06 του 94 με βάση την οποία όλα τα κράτη της Ε.Ε πρέπει μέχρι το τέλος του ''98 να εγκαταστήσουν εθνικό δίκτυο monitoring για όλα τα νερά. Μέτρα - Προτάσεις Κράτος, Αυτοδιοίκηση και μεγάλοι χρήστες πρέπει επιτέλους να σταματήσουν να συμπεριφέρονται ως άρπαγες και να αντιληφθούν ότι το νερό δεν είναι μια δωρεάν πρώτη ύλη σε απεριόριστες ποσότητες. Είναι πολύτιμο δημόσιο αγαθό, που πρέπει να φυλάσσεται αμόλυντο και να διατίθεται με περίσκεψη και φειδώ με βάση όχι μόνο τις ανάγκες της κοινωνίας αλλά και της φύσης. Αυτή η φιλοσοφία επιβάλει τη λήψη μέτρων, τα κυριότερα των οποίων είναι τα εξής:
Η καλύτερη επένδυση είναι η καλή τους διαχείρηση Το ποτάμι δεν μπορεί να περιμένει! Δράση εδώ και τώρα. |